قدرت دید انسان باورنکردنی است. اکثر ما می‌توانیم بیش از یک میلیون طیف رنگی را تشخیص دهیم. هر چند که هنوز نمی‌دانیم آیا همه‌ی ما رنگ‌ها را به یک شکل تشخیص می‌دهیم یا نه؛ با این حال، شواهد واقعی وجود دارد که ثابت می‌کند انسان‌های گذشته رنگ آبی را نمی‌دیدند! یکی از این شواهد به سال‌های ۱۸۰۰ میلادی برمی‌گردد. زمانی که ویلیام گلدستون (که بعدها عنوان نخست‌وزیر بریتانیا را از آن خود کرد) متوجه شد در حماسه‌ی ادیسه‌ی هومر، رنگ اقیانوس، به شرابی تیره و دیگر رنگ‌های عجیب و غریب توصیف شده و هیچ نامی از رنگ آبی آورده نشده است. چند سال بعد، یک استاد فلسفه‌ی زبان‌شناسی، برای حل این معما به مطالعه‌ی متون باستانی ایسلندی، هندو، چینی، عربی و عبری پرداخت. او هیچ واژه‌ای را که به رنگ آبی در آن اشاره شود، پیدا نکرد.

البته این نتیجه‌گیری شاید چندان هم دور از ذهن نباشد. به غیر از آسمان، رنگ آبی در موارد زیادی در طبیعت به چشم نمی‌خورد. در واقع، اولین مردمی که موفق به پیدا کردن کلمه‌ی آبی شدند، مصری‌ها بودند که توانستند این رنگ را تولید کنند. به نظر می‌رسد که از آن تاریخ به بعد، آگاهی نسبت به رنگ آبی در دنیای مدرن فراگیر شد. اما  آیا نبود واژه‌ای معادل رنگ آبی در گذشته به معنای این است که گذشتگان ما قادر به مشاهده‌ی این رنگ نبودند؟

مطالعات زیادی در این خصوص صورت گرفته است که یکی از مطرح‌ترین آن‌ها توسط یک روانشناس دانشگاه گلداسمیتلندن در سال ۲۰۰۶ انجام شده است؛ وی با تیم همراه خود، مردم قبیله‌ی هیمبا در کشور نامیبیا را مورد مطالعه قرار داد. در زبان مردم این قبیله، هیچ واژه‌ای معادل رنگ آبی وجود ندارد و آن‌ها تمایزی بین سبز و آبی قائل نیستند.

آزمایش این تیم نشان داد که افراد قبیله نمی‌توانند رنگ آبی را تشخیص دهند. آن‌ها از بین ۱۱ مربع سبز رنگ و یک مربع آبی رنگ در یک مجموعه‌ی حلقه‌ای، نتوانستند رنگ آبی را تشخیص دهند. با این حال نهایت تلاش اهالی قبیله در دقت به رنگ مربع‌ها به این نتیجه‌گیری انجامید که یکی از رنگ‌ها متفاوت با بقیه است. در این میان افرادی که حدس زده بودند یکی از رنگ‌ها متفاوت است، مدت زمان زیادی طول کشید تا جواب درست را پیدا کنند و عده‌ی زیادی هم در تشخیص رنگ متفاوت اشتباه کردند.

نکته‌ی جالب ماجرا این بود که تعداد واژه‌ی متعلق به رنگ سبز در میان اهالی هیمبااز تعداد واژگانی که ما به سبز نسبت می‌دهیم، بیشتر بود. تیم تحقیقاتی این بار آزمایش دیگری را بررسی کرد و به جای مربع آبی در بین ۱۱ مربع سبز، از یک مربع سبز با طیف رنگی متفاوت با دیگر مربع‌های سبز استفاده کرد.

همان‌طور که در تصویر بالا می‌بینید، تشخیص مربع متفاوت برای ما بسیار دشوار است. حتی می‌توان گفت تفاوتی بین رنگ این مربع‌ها مشاهده نمی‌کنیم! این در حالی است که اهالی قبیله‌ی هیمبا به‌راحتی توانستند مربع سبز متفاوت با بقیه‌ی مربع‌های سبز را شناسایی کنند!

مطالعه‌ی دیگری در سال ۲۰۰۷ توسط پژوهشگران دانشگاه ام‌آی‌تی در خصوص افراد روسی‌زبان صورت گرفت. در زبان روسی به تنهایی معادلی برای رنگ آبی وجود ندارد و به جای آن از واژگانی معادل آبی روشن (goluboy) و آبی تیره (siniy) استفاده می‌شود؛ آن‌ها به این نتیجه رسیدند که افراد روس‌زبان سریع‌تر از انگلیسی‌زبان‌ها متوجه تفاوت انواع رنگ‌های آبی می‌شوند. این بررسی‌ها نشان می‌دهد، پیشینیان ما تا زمانی که واژه‌ای معادل آبی نداشتند نمی‌توانستند این رنگ را مشاهده کنند! یا به بیان دقیق‌تر، احتمالا آن‌ها هم با رنگ آبی را در محیط پیرامون مواجه می‌شدند اما هرگز متوجه آن نمی‌شدند.